TENY GASY Tao Antiokia no voalohany nanaovana ny anarana hoe Kristiana

Tsy vao voalohany nisy loza mahatsiravina tahaka izao iny faritra iny : tamin’ny taona 526, olona 250.000 no maty ; tamin’ny 1054, olona 10.000...

Isan’ny tanàna manan-tantara indrindra amin’iny faritra voadona mafy iny i Antiokia : na dia maro aza no nifindra monina, rehefa nomena an’i Torkia ny tanànan’i Antiokia, tamin’ny 1939, niara-nonina tao ary nahay niara-niaina ny Sonita, ny Alaoita, ny Jiosy, ny Orthôdôksa, ny Katôlika.

Antakya ankehitriny, anaty faritanin’i Torkia : adinon’i Kristiana fa io ilay Antiokia, tanàna manan-tantara manokana amin’ny fivavahany. «Saoly, izay atao hoe koa Paoly» (Asan’ny Apostoly, XIII, 9) dia nampianatra sy nitory tamin’ny tanàna maro amin’ny tapany atsinanana sy avaratra-atsinanan’i ranomasina Mediteranea. Isan’izany Antiokia, izay voatanisa mifanindra-dalana amin’ny anaran’i Paoly ao amin’ny «Asan’ny Apostoly» : XII, 25 ; XIII, 1-3 ; XIV, 26-27 ; XV, 25. Ny Testamenta Vaovao, no milaza fa «tany Antiokia no voalohany nanaovana ny anaran’ny mpianatra hoe Kristiana» (Asan’ny Apostoly, XI, 26).

Taona 300 talohan’i J.-K., no nanorenan’i Seleucos, isan’ireo Jeneraly nandimby an’i Aleksandra Lehibe, ny tanànan’i Antiokia. Renivohitry ny faritany syriana izy tamin’ny taona 63 talohan’i J.-K. ary tanàna fahatelo lehibe indrindra tamin’ny Fanjakambe romana taorian’i Roma sy Aleksandria, hatramin’ny taona 330, niorenan’i Konstatinôpla. Vitsy ihany koa sisa no mahalala fa iny Faritra misy an’i Armenia, Iran, Irak, Syria iny dia foiben’ny fivavahana kristiana voalohany, ireo nantsoina taty aoriana hoe «Kristiana Tatsinanana».

Tao Antiokia i Paoly, raha nifamaly tamin’i Kefasy (izay, raha adika, Petera : Jaona, I, 42) imason’ny rehetra, no niteny hoe «Taranaky ny Jiosy isika, nefa nony fantatsika fa tsy hamarinina amin’ny asan’ny lalàna ny olona, fa amin’ny finoana an’i Jesosy Kristy, dia nino an’i Kristy Jesosy koa isika» (Galatiana, II, 15-16).

VANF